Overmatige werkstress- en burn-out preventie krijgt steeds meer aandacht in Nederland. Veel leidinggevenden realiseren zich dat werkstress niet alleen een individueel probleem is, maar een collectieve uitdaging die vraagt om structurele oplossingen. In 2022 hadden 1,6 miljoen werknemers last van burn-out gerelateerde klachten, wat resulteerde in 11 miljoen verzuimdagen en een kostenpost van 3,3 miljard euro voor werkgevers.

Om organisaties te helpen overmatige werkstress en burn-out preventie effectief op te pakken, heeft een groep studenten van de Universiteit Utrecht een onderzoeksrapport opgesteld in samenwerking met Qivi. Dit onderzoek richtte zich op de grootste uitdagingen die leidinggevenden ervaren bij het verminderen van werkstress én op praktische oplossingen die direct toepasbaar zijn. In deze blog delen we vijf inzichten uit dit rapport die bijdragen aan een gezonde en vitale werkomgeving.

1. Psychologische veiligheid: een cultuur van openheid voor burn-out preventie

Eén van de grootste barrières bij het voorkomen van overmatige werkstress en burn-out is dat medewerkers vaak te laat aan de bel trekken. Angst voor stigma of negatieve gevolgen kan ervoor zorgen dat stressklachten onzichtbaar blijven totdat het te laat is. Een psychologisch veilige werkomgeving, waarin medewerkers zich vrij voelen om hun zorgen te delen zonder angst voor gevolgen, is essentieel om stress vroegtijdig te signaleren en te verminderen.

Tip voor leidinggevenden:
➡ Moedig open gesprekken aan door zelf transparant te zijn over werkdruk en stress. Laat zien dat het bespreekbaar maken van uitdagingen geen zwakte is, maar een teken van kracht en professionaliteit.

2. Flexibele werktijden: van controle naar vertrouwen

Veel werknemers ervaren een constante tijdsdruk, wat hun stressniveau verhoogt. Onderzoek laat zien dat flexibele werkafspraken niet alleen de werk-privébalans verbeteren, maar ook de autonomie en efficiëntie van werknemers vergroten. Door werknemers de ruimte te geven om hun werktijden beter af te stemmen op hun persoonlijke ritme en thuissituatie, ontstaat er meer rust en minder gehaastheid op de werkvloer. Dit draagt direct bij aan lagere stressniveaus en voorkomt overbelasting.

Tip voor leidinggevenden:
➡ Bespreek met je team hoe flexibiliteit in werktijden en werkafspraken kan bijdragen aan minder werkstress, zonder dat dit ten koste gaat van productiviteit.

3. Vitaliteitsdagen: bewustwording bij burn-out preventie

Vitaliteit begint bij bewustwording. In organisaties waar regelmatig aandacht is voor het welzijn van medewerkers, is de kans op overmatige werkstress en burn-out aanzienlijk lager. Een effectieve manier om dit te doen is door vitaliteitsdagen te organiseren. Dit zijn dagen waarin teams samenkomen om te werken aan fysieke en mentale gezondheid, door middel van workshops, ontspanningsoefeningen en inspiratiesessies.

Tip voor leidinggevenden:
➡ Plan jaarlijks een of meerdere vitaliteitsdagen waarin medewerkers niet alleen kennis opdoen over stress en vitaliteit, maar ook ervaren hoe ze dit in de praktijk kunnen toepassen.

4. Leeftijdsspecifieke interventies: maatwerk in ondersteuning

Overmatige werkstress kan zich op verschillende manieren uiten, afhankelijk van leeftijd en levensfase. Jongere werknemers ervaren vaak prestatiedruk en onzekerheid over hun carrière, terwijl oudere werknemers juist moeite kunnen hebben met snelle technologische veranderingen of fysieke belasting. Door interventies af te stemmen op leeftijdsgebonden behoeften, kunnen organisaties stress beter aanpakken en preventief ingrijpen.

Tip voor leidinggevenden:
➡ Overweeg een mentorprogramma waarin ervaren werknemers jongere collega’s begeleiden en ondersteunen. Dit bevordert kennisoverdracht, sociale steun en een gezonde werkcultuur.

5. Vitaal leiderschap: het goede voorbeeld geven

Leiderschap heeft een directe invloed op de werkcultuur binnen een organisatie. Leidinggevenden die zelf bewust omgaan met werkdruk en vitaliteit, stralen dit uit naar hun team. Door het goede voorbeeld te geven – bijvoorbeeld door grenzen te bewaken, realistische doelen te stellen en open te zijn over hun eigen energiebeheer – stimuleren leiders een omgeving waarin overmatige werkstress wordt verminderd en welzijn centraal staat.

Tip voor leidinggevenden:
➡ Reflecteer op je eigen werkgedrag: hoe ga je zelf om met stress? Wat straal je uit naar je team? Investeer in leiderschapstrainingen gericht op vitaliteit en welzijn.

De volgende stap: burn-out preventie in de praktijk brengen

Het voorkomen van overmatige werkstress en burn-out vraagt om een strategische aanpak waarin leiderschap, organisatiecultuur en medewerkersbetrokkenheid samenkomen. De vijf oplossingen die we hier delen, zijn effectief en kunnen direct worden toegepast in de praktijk.

Wil je weten welke aanpak het beste past bij jouw organisatie?

Qivi ondersteunt leidinggevenden en directies bij het ontwikkelen van een aanpak die werkt. Lees hier hoe Qivi organisaties helpt met vitaal leiderschap of neem contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek.