De arbeidsproductiviteit in Nederland daalt. In 2023 nam de productiviteit in de marktsector af met 1,4% – een van de scherpste dalingen sinds 2000 (CPB, 2024). Tegelijkertijd stijgt het ziekteverzuim, en heeft bijna één op de vijf medewerkers last van burn-out gerelateerde klachten.
Voor jou als leider roept dat de vraag op: wat zegt dit over de veerkracht van je organisatie? En over de mensen die het werk dagelijks doen?
In deze blog verkennen we de samenhang tussen productiviteit en welzijn, op basis van recente cijfers van het CPB, CBS en TNO. Helder, onderbouwd en gericht op wat jij als leider ermee kunt.
De productiviteit in Nederland groeit al jaren minder hard. Sinds 2013 is die groei aanzienlijk vertraagd, sterker nog dan in veel andere ontwikkelde landen. Volgens het CPB komt dat deels door twee specifieke Nederlandse ontwikkelingen:
Zonder deze effecten zou de productiviteitsgroei tussen 2013 en 2019 gemiddeld 0,8 procentpunt hoger zijn geweest (CPB, 2024). Daarmee is de trend deels verklaarbaar, maar niet minder relevant. Want als productiviteit onder druk staat, raakt dat vroeg of laat ook de mensen.
Op papier zijn Nederlandse werknemers tevreden. Volgens TNO (2023) is 79% (zeer) tevreden over hun werk. Maar onder die tevredenheid groeit een andere realiteit. Steeds meer mensen voelen zich opgejaagd en uitgeput. De cijfers spreken voor zich:
Nederland kent bovendien een relatief korte gemiddelde werkweek van 31 uur. Dat komt grotendeels door het hoge aandeel deeltijdwerkers. Het idee dat minder uren automatisch leiden tot minder werkdruk klopt echter niet. In de praktijk blijkt dat veel medewerkers in minder tijd dezelfde hoeveelheid werk moeten verzetten. En in sectoren met structurele personeelstekorten worden gaten in de bezetting vaak opgevangen door collega’s zelf. Dat vergroot de mentale belasting.
Deze ontwikkeling raakt direct de kern van je organisatie. Want waar mensen langdurig onder druk staan, neemt de productiviteit af. Niet alleen door verzuim, maar ook door verminderde betrokkenheid, minder creativiteit en hogere uitstroom.
De Sociaal-Economische Raad (SER) stelt het helder: welzijn en productiviteit zijn twee zijden van dezelfde medaille. Gezonde, betrokken medewerkers leveren betere prestaties. Investeren in welzijn is dus geen luxe, maar een strategische keuze.
“Vitale medewerkers maken het verschil. Niet alleen voor henzelf, maar ook voor de resultaten van jouw organisatie.”
De echte vraag is: hoe maak je welzijn een vanzelfsprekend onderdeel van je leiderschap? Het begint bij bewustwording – en bij het stellen van de juiste vragen:
Vitaal leiderschap vraagt om actie. Om het lef om patronen te doorbreken en het gesprek aan te gaan. Niet pas als iemand uitvalt, maar juist daarvoor.
Bij Qivi begeleiden we organisaties die werk willen maken van mentale vitaliteit. We helpen leiders die de verbinding zoeken tussen prestaties en welzijn. Die niet alleen gericht zijn op cijfers, maar ook op de mensen daarachter.
“Mooi praktijk voorbeeld bij zusterorganisatie V-Kam Education: elke wekelijkse meeting start met een persoonlijk verhaal. Hoe zit je erin? Hoe gaat het privé? Ervaar je spanning?”
De dalende productiviteit is een wake-up call. Niet alleen voor beleidsmakers, maar vooral voor jou als leider. Want als medewerkers structureel overbelast raken, raakt dat vroeg of laat ook je bedrijfsresultaat.
Voor vandaag al te investeren in gezonde werkomstandigheden en preventie, bouw je aan duurzame productiviteit. Dat vraagt visie, betrokkenheid én de bereidheid om ook de werkstructuur onder de loep te nemen. Dáár begint vitaal leiderschap.
Zet vandaag je volgende stap.
Zet vandaag je eerste stap.
Wetenschappelijke inzichten vertalen we naar direct toepasbare acties voor de dagelijkse praktijk.
Een open en transparante aanpak die bijdraagt aan een psychologisch veilige werkomgeving.
Door samenwerking ontstaat een vitale en energieke organisatiecultuur.
